Advies aanleg zonnepark
Advies aanleg van een zonnepark
De aanleg van een zonnepark is een lange termijn project. Het start meestal met de beschikking over een dak of een veld/weiland, waarop mogelijkerwijs een zonnepark kan worden gerealiseerd. Ook kan het initiatief ontstaan vanuit een lokale groep enthousiaste vrijwilligers die, waar mogelijk, samen een energie coöperatie op hebben gericht. Deze groep kan dan dak- of veldeigenaren benaderen voor het realiseren van een zonnepark of zonnedak. De doorlooptijd van een veldopstelling is echter fors langer dan de doorlooptijd van een dak opstelling. Dit heeft te maken met de meestal afwijkende omvang en de benodigde vergunningen. In dit artikel gaan we in op beide varianten en maken we waar nodig het onderscheid.
Bestemmingsplan (alleen veldopstelling)
Mocht je een veldopstelling willen ontwikkelen, neem dan eerst contact op met de gemeente en/of de provincie en analyseer de randvoorwaarden. Bijna iedere gemeente heeft beleid ontwikkeld voor de realisatie van zonneparken op agrarische gronden of op industriegebied. Ook zijn er in heel Nederland Regionale Energie Strategieën ontwikkeld (RES). Hierin is in samenwerking met alle stakeholders aangegeven waar ruimte is voor welke vorm van duurzame energieopwekking en hoe een regio invulling kan gaan geven aan de landelijke klimaatdoelstellingen. Na bestudering van deze stukken wordt helder in welke gebieden ruimte is voor de aanleg van zonnevelden. Voor zonnedaken is dit echter niet van belang. Zonnedaken zijn niet vergunningsplichtig en hebben daardoor een aanzienlijk kortere doorlooptijd. Tevens concurreren ze niet met agrarische gronden.
Netaansluiting
Van origine is het Nederlandse elektriciteitsnetwerk zo uitgelegd dat er veel afname is in de stedelijke gebieden. De stroom wordt traditioneel geproduceerd in enkele elektriciteitscentrales, met name bestaande uit gasgestookte centrales en kolengestookte centrales. Het transport tussen de centrales gaat via hoogspannings-, middenspannings- en laagspanningsnetten die worden beheerd door landelijke en regionale netbeheerders. Grootschalige duurzame energie, zoals windenergie en zonne-energie wordt in de meeste situaties opgewekt op locaties buiten het stedelijke gebied. Zo zijn er veel locaties op zee (offshore) en langs de kust (nearshore en onshore) waar veel windenergie wordt geproduceerd. Zonne energie middels veldopstellingen wordt veelal opgewekt in het landelijke gebied. Zo zijn er veel intiatieven in Oost Groningen, Drenthe, Friesland etc. Hiermee wordt het probleem van aansluiting op het net duidelijk. Van origine liggen op deze locaties netten met een lage capaciteit, aangezien hier niet veel vraag naar energie is. Nu ontstaat er een enorm aanbod van energie dat niet over deze kabels getransporteerd kan worden. Netbeheerders zijn momenteel hard aan het werk om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen, echter de verzwaring van elektriciteitsnetten is een arbeidsintentief en zeer kapitaalsintensief project, dat jaren gaat duren. Niet alleen de netten moeten worden verzwaard, echter ook de tussenstations, middenspanningsstations etc. Alleen al de vergunningsprocedures rondom een dergelijke uitbreiding vergt (tientallen) jaren.
Bij het zoeken naar een geschikte locatie is het daarom ook van belang om niet alleen te kijken naar de bestemming van de locatie, maar ook naar de beschikbaarheid van een elektriciteitsnetwerk, ofwel de beschikbaarheid van een afnemer van de opgewekte stroom. Deze ontwikkeling wordt op steeds meer plaatsen toegepast.
Voorbeeld
Momenteel is Enber bezig met de begeleiding van de ontwikkeling van een project waarbij op industriegrond een zonnepark van 7 hectare middels een veldopstelling kan worden gerealiseerd. Dit project wordt aangevuld met ca. 7 hectare dakopstelling. In dit gebied is echter sprake van netcongestie, waardoor op het lokale elektriciteitsnetwerk niet kan worden teruggeleverd. Door samenwerking tussen diverse partijen ontstaan mogelijkheden om de op te wekken stroom direct te leveren aan afnemers van stroom in dat gebied. Deze afnemers willen graag hun elektriciteitsverbruik vergroenen en zijn zeer geïnteresseerd om direct de stroom af te nemen van het zonnepark, ofwel de garanties van oorsprong aan te kopen. In deze casus hebben diverse grote afnemers in dit gebied voldoende teruglevercapaciteit beschikbaar, die niet volledig wordt gebruikt. Middels de totstandgekomen samenwerking kan de beschikbare teruglevercapaciteit worden gebruikt voor de teruglevering van duurzaam opgewekte elektriciteit van het zonnepark. Echter het nieuw aan te leggen netwerk is erg duur en vergt veel kennis en kunde om te kunnen realiseren. Ook de financiering hiervan is werk voor specialisten.
Opslag
Mede om de problematiek rondom netcongestie op te lossen en om nu en in de toekomst de beste prijs voor de geproduceerde stroom te ontvangen is een vorm van opslag wenselijk. Met opslag van (een deel) de stroom kan de ontwikkelaar genoegen nemen met bijvoorbeeld een kleinere netaansluiting, waardoor kosten worden bespaard, of in sommige gevallen het park juist wel kan worden aangesloten.
Op sommige dagen in het jaar is er momenteel al sprake van negatieve energieprijzen. In deze situaties moet de leverancier van de geproduceerde groene stroom al betalen voor de geleverde stroom. Indien je de stroom op dat moment kunt opslaan en kunt leveren op het moment dat er meer vraag dan aanbod is, kun je de exploitatie van je zonnepark optimaliseren. Uiteraard dient in de berekening van de businesscase rekening te worden gehouden met de investeringskosten en operationele kosten van de opslagmethode.
Cablepooling
Een andere manier om om te gaan met de netcongestie is de combinatie van de reeds bestaande aansluiting van windparken of windmolens. De productieprofielen van beide technologieen zijn veelal complementair, waardoor de maximale beschikbare capaciteit van het windpark meestal niet wordt gebruikt, op het moment dat de het zonnig is in de zomer. Juist in de periode dat het windpark de capaciteit nodig heeft, is de productie van het zonnepark fors lager. Gemiddeld is slechts in een paar procent van de tijd het opwekprofiel gelijk. Uiteraard is het van groot belang dat deze profielen, besparing van kosten en medegebruik van de aansluiting op een juiste manier wordt gemodelleerd, zodat beide opwekinstallaties (wind en zon) financierbaar (bankable) blijven.
Lokale betrokkenheid
De bouw van een zonneveld heeft, net als de bouw van een windmolen of windpark, een grote impact op de omgeving. Het landschap verandert voor tientallen jaren. Zodoende hebben vergunningverleners mede op basis van het Klimaatakkoord, bepaald dat bij dergelijke duurzame energieprojecten een rol moet zijn weggelegd voor lokale betrokkenheid. Dit kan echter op veel manier tot stand komen. In onze dagelijkse praktijk zien we veel verschillen; van een afkoop met de aanleg of levering van zonnepanelen voor de direct omwonenden tot de daadwerkelijke participatie van een lokale energiecooperatie of een mogelijkheid tot participeren van lokale betrokkenen. Ook zien we vaak dat een lokaal gebiedsfonds wordt opgezet. Om te beoordelen wat hier haalbaar is en waar de grenzen liggen aan de te stellen eisen, staan we u graag bij.
Om lokale betrokkenheid op welke manier dan ook te realiseren zijn prachtige concepten denkbaar die de basis kunnen vormen voor bijvoorbeeld de financiering van een sportvereniging, kerk, cultuurhuis of iets dergelijks. Wilt u hier meer over weten, of een keer vrijblijvend overleggen.
Businesscase
De basis voor dit alles is een gezonde businesscase. Ook de rol die jezelf wilt nemen in dit proces. Ben je ontwikkelaar of potentiële afnemer van stroom. Ben je omwonende of een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag? Hiervoor kun je jezelf enkele basisvragen stellen;
- In welke mate is een project haalbaar
- Hoeveel risico hoort bij welke fase van het project.
- Welke partij neemt dit risico
- Met wie wil je samenwerken?
- Heb ik middelen die ik wil investeren?
- Past mijn organisatiedoel bij voorliggend project?
Enber kan op samen met u op al deze vragen een juiste risicoafweging maken. Ook kunnen we u eventueel verbinden aan relevante partijen die u verder kunnen helpen. Ons hoofddoel is het realiseren van duurzame energieprojecten.
Procedure
Na de verkennende fase van locatiebepaling, eventuele samenwerkingspartners, invulling van lokale betrokkenheid en beschikbaarheid op het elektriciteitsnet, dienen de nodige kosten te worden gemaakt. Zo dient u voor de vergunningsaanvraag de nodige onderzoeken te laten verrichten. Er dient een ontwerp te worden gemaakt van de inpassing van het zonneveld in het landschap, explosievenonderzoek, archeologisch onderzoek, onderzoek naar de waterhuishouding etc. Deze kosten moeten worden gemaakt, zonder dat zeker is dat de vergunning ook daadwerkelijk wordt verleend. Het betreft derhalve een zeer hoog risico investering. Mocht dit positief verlopen en de vergunning wordt verleend (doorlooptijd: 1-2 jaar) kunt u SDE subsidie aanvragen. Deze Stimuleringssubsidie Duurzame Energie wordt verstrekt door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en kan 1x per jaar worden aangevraagd. Het is dus van groot belang dat u alle voorgaande stappen voortijdig zet en klaar bent op het moment dat u de SDE-subsidie kunt aanvragen. Na de mogelijke toewijzing van de SDE subsidie (beschikking) heeft u de tijd op uw project verder te ontwikkelen, waarna de bouw kan starten. Vooraf dient u een EPC partij te selecteren die uw zonneinstallatie kan bouwen en de panelen voor u in kan kopen. Keuzes over oriëntatie van de panelen, type omvormers, type zonnepanelen, type onderstel etc. is dan allemaal al gemaakt en is onderdeel van de vorige fase. Na de bouw kan het zonnepark worden aangesloten op het elektriciteitsnetwerk en kan de eerste duurzame stroom op het net worden gezet. Meer informatie over financiering Zonnepark.
